خلاصه داستان:
رومانی، سال 1987، سالهای آخر حکومت کمونیستی چائوشسکو: کنترل موالید ممنوع است و سقط جنین مجازات مرگ دارد. گابیتا حدود 5 ماه است که ناخواسته باردار شده و با ناامیدی از دوست و هماتاقیاش در خوابگاه دانشگاه، اوتیلیا کمک میخواهد. شرایط باعث میشود برای سقط غیرقانونی به مردی روی آورند؛ اما پول کمترین بهایی است که باید بپردازند…
…………….
جشنوارهی کن در سالهای اخیر از فیلمهای ساده با مضامین انسانی استقبال خوبی کرده است. فیلمهایی که با امکانات کم و در فضایی رئالیستی عموماً با شخصیتهایی محدود ساخته میشوند؛ داستان سادهای دارند و در مقابل روی شخصیت و مضمونهای انسانی تمرکز میکنند. برادران داردن که با «روزتا» در سال 1999 و با «کودک» در سال 2005 نخل طلا را به دست آوردند و دیگر فیلمهایشان نیز همواره در کن مورد استقبال قرار گرفته، نمونهی همین نگاه هستند. فیلم «کلاس/ در میان دیوارها» ساختهی لوران کانته نیز که در سال 2008 نخل طلا را از آن خود کرد، در همین گروه فیلمها قرار میگیرد.
عدهای اعتقاد دارند توجه کن به فیلمهای “معمولی” که نمونههای بهتر و عمیقتری از آنها قبلاً در تاریخ سینما ساخته شده، بیش از حد لازم است. بعضی دلیل آن را دهنکجی کن به بزرگان دانستهاند و بعضی توجیهات دیگر تراشیدهاند؛ اما از تئوریهای توطئه که بگذریم، بسیاری هم هستند که تحسینگر فیلمهایی از این دست هستند و آنها را نزدیک به زندگی معرفی میکنند. فیلمهایی که درشان عموماً مشکلات اجتماعی با تهمایهی سیاسی نیز مطرح است.
کریستین مونجیو نیز که از کارگردانهای متفاوت سالهای اخیر است، با تنها 4 فیلم جزو کارگردانان محبوب کن شده است. مونجیو را میتوان اصلیترین چهرهی موج نو سینمای رومانی حساب کرد که با چهرههایی چون کریستی پویو، کریستین نِمِسکو، رادو مونتِئان به عبارتی از سال 2004 و با برندهی نخل طلای بهترین فیلم کوتاه شدن «ترافیک» ساختهی کاتالین میتولِسکو آغاز شده.
«4 ماه، 3 هفته و 2 روز» روی نگاتیو 35 فیلمبرداری شده و نور طبیعی، نماهای طولانی چه ثابت و چه با تکانهایی به دنبال شخصیتها و غیاب موسیقی همه در خدمت خلق فضایی واقعگرایانه و سبکی مینیمال هستند. اضطراب درونی شخصیتها در فضای فیلم جاری است و محیط خاکستری پیرامونی نیز تحت تأثیر حکومتی سرکوبگر و فضایی بسته در فیلم موج میزند. در این میان اما رابطهی انسانی دو شخصیت فیلم، که از یک سو فداکاری بزرگی را میرساند، را میتوان مضمون اصلی فیلم دانست که در شعار تبلیغاتی فیلم نیز متجلی است: “تا کجا حاضرید برای دوستتان قدم بردارید؟“
مایک لاسال در سان فرانسیسکو کرانیکل مینویسد: “اول باید از فیلم لذت برد. بعد، از آن حیرت کرد. و سپس، وقتی هیجان فروکش کرد، «4 ماه، 3 هفته و 2 روز» باید جداً مطالعه شود؛ چرا که کارگردانش، کریستین مونجیو، صحنههایی خلق میکند که به هیچ چیز پیش از خود شباهتی ندارند.” کنت توران در لوس آنجلس تایمز نیز این را فیلمی دانست که “تعهدش به واقعیت مثل هیچ چیزی که عادت به تماشایش داریم نیست.” مایکل اسراگو نوشته: “بدون یک شلیک گلوله (و فقط یک تکان چاقو)، «4 ماه، 3 هفته و 2 روز» تبدیل به یک فیلم تعلیقی اگزیستانسیالیستی با بالاترین مخاطرات قابل تصور میشود: نجات روح انسان.” جاناتان روزنبام تأثیرگذاری اصلی فیلم را در احترامی که به تماشاگرش میگذارد میداند؛ اینکه از تماشاگر انتظار دارد مضامین تلویحی داستان چندوجهیاش را دنبال کند، بدون اینکه لزوماً آنها را به صراحت بیان کند.
فیلم علاوه بر نخل طلا برندهی جایزهی فیپرشی (فدراسیون بینالمللی منتقدان) کن 2007 نیز شد و در لیست فیلمهای برگزیدهی بسیاری منتقدان در آن سال قرار گرفت. در نظرسنجی سالانهی سایت اند ساوند هم به عنوان فیلم برگزیدهی سال 2007 انتخاب شد. در جوایز سالانهی سینمای اروپا نیز برندهی بهترین فیلم و بهترین کارگردانی و نامزد بهترین بازیگر زن و بهترین فیلمنامه شد و نامزد بهترین فیلم خارجیزبان گلدن گلوب نیز بود.
* * *
از گوشه و کنار:
– فیلمبرداری در پاییز 2005 انجام شده.
– عنوان فیلم در ابتدا «داستانهایی از عصر طلایی» بود و قرار بود طنز باشد؛ این عنوان بعداً برای فیلم سوم مونجیو در سال 2009 استفاده شد.
– ماجرای فیلم بر اساس داستانی واقعی که آشنایی قدیمی برای مونجیو تعریف کرده بود، شکل گرفته.
– فیلم ارسالی رسمی رومانی برای رقابت در رشتهی بهترین فیلم خارجیزبان هشتادمین دورهی جوایز آکادمی اسکار در سال 2008 بود که البته به فهرست نامزدها راه پیدا نکرد؛ جک متیوز در نیویورک دیلی نیوز این را مایهی ننگ اسکار آن سال دانست.
سهند الهامی
ببخشید، برای نوشتن دیدگاه باید وارد بشوید
دیگه خسته شدم از بس که منتظر اکران اینک آخرالزمان شدم. مسول برنامه ها هی قول میده ولی هرماه که برنامه سینما اعلام میشه ما هم همچنان آرزو به دل و با حسرت آن را نگاه می کنیم.بالاخره تو برنامه کدوم ماه می خواهین نشونش بدین؟!! اگه نمی خواین خب رک و پوسکنده بگین که دیگه تکلیف آدم هایی مثل ما معلوم بشه با خیال راحت دیگه برنامه اینجا رو دنبال نکنیم به فکر این باشیم ببینیم سینما تک کدوم کشور این فیلم اکران میکنه بریم اونجا!!!